Những lý do khiến sinh viên Đại học ra trường có thể thất nghiệp 12:20 12/10/2022 Không phải cứ cầm tấm bằng trên tay, sinh viên có thể kiếm được việc làm tốt. Thống kê cho thấy rằng, nhiều sinh viên ra trường phải ngỡ ngàng khi không xin được công việc đúng ngành hoặc như ý 1001 cú sốc bi hài với sinh Từ ngày sở hữu chú, đồng hồ sinh học của em cải thiện đáng kể. luôn thức dậy đúng giờ, không bị trễ giờ đi học, mẹ không còn phải gọi dậy như ngày xưa còn bé nữa. Em đặt chiếc đồng hồ ngay trên phía bàn học để có thể nhìn giờ được dễ dàng hơn Đồng hồ sinh học của cơ thể con người, còn được gọi là nhịp sinh học, có thể bị cản trở bởi nhiều thứ như tiếp nhận quá ít ánh sáng ban ngày, tiêu thụ quá nhiều caffeine hoặc bỏ bê việc tập thể dục thường xuyên. Nội dung clip cho thấy nạn nhân bị tấn công bằng hung khí, gậy…. Ở đoạn đầu video, nam sinh bị đánh còn có thể ngồi và đỡ những cú đánh bằng tay. Nhưng sau một cú đánh mạnh vào đầu, nạn nhân ngã gục. Cũng theo chia sẻ, sự việc xảy ra tại Trường Đại học Tài Tin tức - Sự kiện. Tuyên truyền kỷ niệm 132 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2022) Uỷ ban nhân dân phường Kỳ Liên ra mắt mô hình "Camera giám sát an ninh trật tự". Đại hội đại biểu Đoàn TNCS Hồ Chí Minh phường Kỳ Liên lần thứ IX, nhiệm kỳ 2022 - 2027 Vay Tiền Online Chuyển Khoản Ngay. Có thể bạn sẽ hứng thú muốn tìm hiểu nguyên lý của “Đồng hồ sinh học cơ thể”- một công cụ của Y học Cổ truyền Trung Quốc. Cụ thể, các cơ quan nội tạng trong cơ thể con người có hẳn một thời khoá biểu chặt chẽ để tự chăm sóc và điều tiết vào từng thời điểm nhất định trong ngày hoặc thường xuyên thấy mệt mỏi, uể oải thì đồng hồ sinh học này chính là công cụ đắc lực giúp bạn tìm hiểu những lý do đằng sau đang diễn ra nhằm điều tiết sinh hoạt cho phù hợp. Theo đó, việc ăn uống, thói quen, sinh hoạt theo chu kỳ sinh học đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc điều chỉnh và xây dựng lối sống cân bằng và lành mạnh. Qua bài viết này, hãy cùng khám phá xem “chiếc đồng hồ sinh học” trong mỗi chúng ta ảnh hưởng thế nào đến mọi hoạt động sinh hoạt hằng ngày nhé. Từ 5-7 giờ sáng Ruột già thải độc cơ thể Thời điểm vàng để chăm sóc bộ phận hệ tiêu hoá ruột già và tá tràng. Sau khi thức dậy, hãy bổ sung cho cơ thể bằng 1 ly nước lọc và đi bộ đoạn ngắn hoặc tập thể dục nhẹ nhàng hoặc thiền định giúp cơ thể kích hoạt thải độc. Từ 7-9 giờ sáng Dạ dày hấp thụ dinh dưỡng Trải qua một đêm, mức năng lượng cơ thể và tốc độ trao đổi chất trở về trạng thái cũ, đó là lý do các chuyên gia khuyên bạn không nên bỏ qua bữa sáng để cơ thể không mất đi nguồn năng lượng cần thiết bắt đầu một ngày mới. Bạn có thể uống một ít trà hoặc cà phê để tỉnh táo. Mật ong, đậu phộng, cà rốt hoặc táo là những thực phẩm tốt cho dạ dày trong buổi sáng. >>Sai lầm khi ăn sáng ảnh hưởng đến sức khoẻ Từ 9-11 giờ sáng Lá lách chuyển hoá năng lượng Sau bữa sáng, bạn có đủ năng lượng để có đầy đủ dinh dưỡng cho ngày làm việc. Lá lách sẽ hấp thụ tốt nhất để chuyển hóa thức ăn thành năng lượng rồi truyền đến não bộ, ăn đúng giờ sẽ không có chất béo thừa nào gây tăng cân. Đồng thời, 10 giờ sáng là thời điểm mà não bộ hoạt động năng suất nhất và tăng cường trao đổi chất trong cơ thể. Từ 11-13 giờ Tim điều hoà và tuần hoàn máu Tránh tập thể dục cường độ cao trong thời điểm này nếu không muốn làm ảnh hưởng xấu đến tim. Lúc này là thời gian ăn trưa, nghỉ ngơi và nuông chiều bản thân để tiếp thêm năng lượng sau buổi chiều. Tuy nhiên để tránh bị đau dạ dày, thay vì ngủ trưa ngay sau khi ăn, bạn có thể đi bộ nhẹ nhàng vài phút và chợp mắt trong 1 tiếng. Thực sự rất cần thiết để tinh thần bạn giảm sự căng thẳng trong giai đoạn này. Từ 13-15 giờ Ruột non bài tiết và hấp thụ tốt nhất Vào giữa trưa là thời gian dễ tiêu hoá, ruột non bắt đầu làm việc để phân phối chất dinh dưỡng được tiêu hoá đến các bộ phận liên quan. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, trước bữa ăn trưa bạn có thể thực hiện vài động tác đá chân để kích hoạt ruột non hoạt động tốt hơn. Từ 15-17 giờ Bàng quang hoạt động mạnh cần uống nước nhiều hơn Nhiều nghiên cứu chỉ ra thận chịu trách nhiệm kết nối trực tiếp với bàng quang cùng nhau đào thải các chất độc hại ra ngoài cơ thể qua nước tiểu. Do đó, để tận dụng quá trình thải độc diễn ra, bạn nên đặt báo thức nhắc nhở uống thật nhiều nước cũng như vận động một chút sau thời gian dài ngồi làm việc liên tục. Từ 17-19 giờ Tim và cơ bắp hoạt động hết công suất Từ 5 giờ chiều trở đi, tim mạch và các cơ bắp hoạt động trở nên hiệu quả. Bạn có thể tận dụng tập thể thao trong khung giờ này để thanh lọc cơ thể tốt hơn. Và đặc biệt đừng ăn tối trễ hơn sau khung giờ này. Theo một nghiên cứu từ Đại học Northwestern, ăn tối muộn sau 8 giờ tối sẽ ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất và sản sinh Insulin, hậu quả là các bệnh đau dạ dày và tăng cân khó kiểm soát, thậm chí còn ảnh hưởng đến giấc ngủ. Từ 21-23 giờ Hệ miễn dịch đào thải chất độc và tăng cường trao đổi chất Đồng hồ của tuyến giáp và tuyến thận bắt đầu hoạt động mạnh vào buổi tối. Lúc này, cơ thể bắt đầu chuyển sang trạng thái cân bằng nội tiết tố, tăng nhiệt độ cơ thể cũng như tăng tốc độ trao đổi chất. Tốt nhất bạn nên dừng xem các thiết bị điện tử, thay vào đó đọc sách và thư giãn đầu óc sau một ngày làm việc sẽ giúp bạn có giấc ngủ ngon hơn. Từ 23-5 giờ sáng hôm sau Gan thải độc nên ngủ say Không phải ngẫu nhiên mà nhiều chuyên gia khuyên bạn đi ngủ trước 23 giờ để đảm bảo hiệu suất của các bộ phận thải độc cơ thể gan, túi mật, phổi. Nếu bạn tiếp tục ăn khuya hay ngủ muộn, lâu ngày sẽ tích tụ mỡ, khiến bạn tăng cân, béo bụng, da xấu và còn có thể đối mặt với nhiều nguy cơ về sức khoẻ như bệnh tim, đau dạ dày, ung thư. Trong khoảng thời gian từ 3-5 giờ sáng, bạn nên dậy sớm tập thể dục buổi sáng trong thời gian này để tối đa hóa tiềm năng của cơ quan phổi. Tổng kết Đồng hồ sinh học giống như chiếc đồng báo thức sẽ “lên giờ” cho từng cơ quan làm từng việc theo từng thời điểm nhất định trong ngày để hoạt động tối ưu. Vì vậy đối với những người muốn giảm cân, chúng ta nên sắp xếp lịch cho các hoạt động thể chất, sinh hoạt, ăn uống và ngủ một cách khoa học. Bằng cách hiểu được cách thức vận hành của đồng hồ sinh học trong cơ thể, bạn có thể tận dụng chức năng của từng cơ quan. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện điều quan trọng là phải đáp ứng đồng hồ sinh học để có một cuộc sống lành mạnh cả về thể chất lẫn tinh thần, không có các biến chứng nguy hiểm gây tử vong. Xem thêm Thói quen xấu khiến bạn tăng cân và ảnh hưởng đến sức khoẻ Chế độ Carb Cycling giúp giảm cân an toàn và hiệu quả Võ sĩ Canada tung cú đấm búa tạ’ khiến đối thủ ngã ngửa TPO - Ở cuộc chạm trán với Aoriqileng tại sự kiện UFC 289 diễn ra vào sáng 11/6, Aiemann Zahabi đã có một pha ra đòn cực mạnh để hạ knock-out đối thủ chỉ sau 64 giây thi đấu. Robot chiến đấu Marker - 'Sát thủ diệt xe tăng' của Nga Robot Marker là sản phẩm do công ty Android Technology phối hợp với Quỹ Nghiên cứu Tiên tiến của Nga chế tạo. Cựu vương UFC hạ knock-out đối thủ bằng loạt 21 cú đấm TPO - Ở cuộc chạm trán với Beneil Dariush tại sự kiện UFC 289 diễn ra vào sáng 11/6, võ sĩ Charles Oliveira chỉ cần mất 4 phút 10 giây để hạ knock-out đối thủ. Khám phá súng trường MPT-76MH của Thổ Nhĩ Kỳ Trong vài năm trở lại đây, Thổ Nhĩ Kỳ đã phát triển súng trường Bộ binh Quốc gia hạng nhẹ MPT-76MH, phiên bản hạng nhẹ của súng trường nội địa MPT-76, giúp tăng khả năng cơ động cho người lính. YPR-765 - Xe bọc thép Hà Lan mang hơi hướng Mỹ Xe bọc thép YPR-765 của quân đội Hà Lan là một biến thể được phát triển dựa trên dòng xe M113 do Mỹ sản xuất. Kawasaki T-4 - Máy bay 3 trong 1’ của Nhật Bản Kawasaki T-4 là một trong những máy bay chiến đấu độc đáo nhất thế giới do Nhật Bản sản xuất cho Lực lượng Phòng vệ trên không của nước này. Khám phá SandCat – Mèo cát’ của Israel SandCat là loại xe bọc thép hạng nhẹ được chế tạo bởi tập đoàn Plasan của Israel. Ra mắt lần đầu vào năm 2005, SandCat là một trong những dòng thiết giáp đa dụng hạng nhẹ tốt nhất thế giới hiện nay. Trai đẹp xứ Kim Chi’ tung đòn hiểm, đối thủ ngã lăn xuống sàn TPO - Ở cuộc chạm trán với Artem Belakh tại sự kiện ONE Fight Night 11 diễn ra vào sáng 10/6, võ sĩ Won Il Kwon đã có loạt ra đòn cực mạnh và hiểm hóc để giành chiến thắng knock-out ở phút 357 của hiệp 2. TIÊU ĐIỂM Hơn 10 hồ thủy điện ở miền Bắc, Trung, Nam không thể phát điện; Số ấn tượng 1,3 tỷ đồng TPO - Bản tin truyền hình Tiêu điểm tuần của Báo điện tử Tiền Phong được cập nhật vào 06h30 thứ Bảy hằng tuần trên mục Video, cung cấp những thông tin thời sự đáng chú ý tuần qua. Bản tin được phát đồng thời trên kênh Fanpage, YouTube và Tiktok của Báo Tiền Phong. Giải Nobel Sinh lý học và Y học năm 2017 được trao cho ba nhà khoa học Jeffrey C. Hall, Michael Rosbash và Michael W. Young với những phát hiện về loại gene kiểm soát nhịp sinh học hàng ngày- circadian rhythm, hay còn gọi là đồng hồ sinh học – biological clock. Vậy khám phá này có ý nghĩa gì và có liên quan gì đến sức khỏe nói chung và ung thư nói riêng hay không, mời các bạn tham khảo bài giới thiệu dưới đây. 1. Giới thiệu về đồng hồ sinh học Cuộc sống của sinh vật trên trái đất được điều chỉnh theo sự xoay quanh trục của Trái đất. Trong nhiều năm chúng ta đã biết rằng sinh vật sống gồm cả con người, có một đồng hồ sinh học trong cơ thể, giúp dự đoán và thích nghi với nhịp điệu thường ngày. Nhưng đồng hồ sinh học làm việc như thế nào?? Jeffrey C. Hall, Michael Rosbash và Michael W. Young đã làm sáng tỏ các hoạt động bên trong của hệ thống này và giải thích làm thế nào thực vật, động vật và con người thích nghi nhịp sinh học của họ để nó được đồng bộ với sư vận động của Trái Đất. Sử dụng ruồi giấm làm mô hình nghiên cứu, các nhà nghiên cứu đã phân lập được một gen kiểm soát nhịp sinh học hàng ngày. Họ cho thấy rằng gen này mã hóa một protein tích tụ trong tế bào vào ban đêm, và bị phân hủy vào ban ngày. Sau đó, họ xác định các thành phần protein bổ sung của hệ thống này, từ đó làm rõ cơ chế điều khiển của chiếc “đồng hồ tự động” bên trong tế bào. Như đã nói, các đồng hồ sinh học có chức năng tương tự trong tế bào của các sinh vật đa bào khác nhau, bao gồm cả con người. Đồng hồ sinh học này điều chỉnh các chức năng quan trọng như hành vi, sự hình thành các hormone, giấc ngủ, nhiệt độ cơ thể và sự trao đổi chất. Sức khoẻ của chúng ta bị ảnh hưởng khi đồng hồ sinh học bên trong và môi trường bên ngoài không phù hợp với nhau. Ví dụ khi chúng ta đi máy bay, đi qua nhiều múi thời gian khác nhau và bị một hiện tượng là lệch múi giờ được gọi là “JET LAG”. Nhiều nghiên cứu cho thấy sự sai lệch giữa lối sống của chúng ta và đồng hồ bên trong cơ thể có liên quan đến sự gia tăng nguy cơ mắc các bệnh khác nhau sẽ được đề cập ở phần sau. Trong những năm 1970, Seymour Benzer và sinh viên của ông là Ronald Konopka đã đặt ra câu hỏi liệu có thể xác định được các gen điều khiển nhịp sinh học ở ruồi giấm hay không, và họ đã chứng minh rằng các đột biến trong một gen không rõ đã làm gián đoạn đồng hồ sinh học của ruồi. Họ đã đặt tên cho gen này là period. Nhưng làm thế nào gen này có thể ảnh hưởng đến nhịp sinh học? Đến năm 1984, Jeffrey Hall và Michael Rosbash tại Đại học Brandeis ở Boston, và Michael Young tại Đại học Rockefeller ở New York đã thành công trong việc cô lập gen peroid. Jeffrey Hall và Michael Rosbash sau đó đã phát hiện ra rằng PER, protein được mã hoá bởi gen period, được tích lũy vào ban đêm và bị thoái hoá vào ban ngày. Do đó, mức protein PER dao động trong chu kỳ 24 giờ, đồng bộ với nhịp sinh học. Mục tiêu chính tiếp theo là hiểu được những dao động tuần hoàn này được tạo ra và duy trì như thế nào. Jeffrey Hall và Michael Rosbash đưa ra giả thuyết rằng chính protein PER kích hoạt sự hoạt động của gen peroid. Họ đã lý luận rằng bằng một vòng lặp ức chế negative feedback loop, protein PER có thể ngăn sự phiên mã của gen period và do đó điều chỉnh mức độ biểu hiện của chính nó theo một nhịp tuần hoàn liên tục Hình 1. Hình 1 Minh hoạ hoạt động của gen peroid. Hình minh hoạ cho thấy chuỗi sự kiện diễn ra trong suốt một dao động 24 giờ. Khi gen period hoạt động, mRNA period được thực hiện. mRNA được vận chuyển đến tế bào chất của tế bào và đảm bảo cho việc sản xuất protein PER. Protein PER tích lũy trong nhân của tế bào từ đó ức chế hoạt động của gen period. Tuy mô hình đã được đưa ra nhưng chưa giải thích rõ được protein PER vào nhân như thế nào. Để ngăn chặn hoạt động của gen period, protein PER, được tạo ra trong tế bào chất, sẽ phải đến nhân tế bào, nơi có vật liệu di truyền. Jeffrey Hall và Michael Rosbash đã chỉ ra rằng protein PER được tích tụ trong nhân vào ban đêm, nhưng làm thế nào nó ở đó? Năm 1994 Michael Young phát hiện ra một gen đồng hồ thứ hai gọi là timeless, mã hóa cho protein TIM, cần có cho một nhịp sinh học bình thường. Ông đã chỉ ra rằng khi TIM gắn với PER, hai protein này có thể đi vào nhân tế bào, nơi chúng ức chế hoạt động của gen period để hoàn chỉnh vòng lặp ức chế.[1] 2. Đồng hồ sinh học ở người Tất cả các sinh vật đa bào, bao gồm cả con người, sử dụng một cơ chế tương tự để kiểm soát nhịp sinh học. Một lượng lớn các gen của chúng ta được điều hòa bởi đồng hồ sinh học, và do đó một nhịp sinh học được điều tiết cẩn thận giúp cho sự thích ứng sinh lý học của chúng ta với các giai đoạn khác nhau trong ngày.[1] Phía sau đôi mắt, trong vùng não điều khiển hệ thống dây thần kinh tự trị autonomic nervous system là một khu vực được gọi là nhân trên chéo – suprachiasmatic nucleus SCN. SCN giống như trung tâm điều khiển đồng hồ sinh học của chúng ta. Những chiếc đồng hồ này sẽ thay phiên điều khiển nhịp độ hàng ngày, bao gồm cả chu kỳ thức ngủ mỗi ngày bằng cách thông báo các tín hiệu trời sáng hoặc tối. Các dấu hiệu nhận biết của đồng hồ sinh học trong cơ thể là nhiệt độ cơ thể và nồng độ cortisol và melatonin trong huyết tương. Võng mạc cảm nhận ánh sáng phân loại và truyền thông tin tới vùng SCN, khi đêm xuống, khi mà mức ánh sáng giảm dần, hormone melatonin được sinh ra bởi tuyến tùng và gây ra cảm giác buồn ngủ[2]. Vào ban ngày sẽ có tín hiệu tới tuyến thượng thận tiết hormone cortisol giúp chúng ta cảm giác tỉnh táo[3, 4]. Ở người, hệ thống gen kiểm soát nhịp điệu sinh học trong các mô ngoại vi bao gồm họ gen PER gồm có gen PER1, 2 và 3; gen Cryptochrome 1 và 2 CRY1-2, gen CLOCK, gen BMAL-1-2, và NPAS2.[5] Trong con người, nhịp sinh học điều hòa cơ thể hoạt động theo ngày và đêm bằng cách điều chỉnh các hormone, nhiệt độ cơ thể, chuyển hóa và tăng trưởng tế bào từ đó giúp điều hòa quá trình ngủ hay thức, ăn uống và cá huyết áp của cơ thể.[4] 3. Các yếu tố ảnh hưởng đến nhịp sinh học ở người Nhịp sinh học bị ảnh hưởng và bị gián đoạn bởi cả yếu tố môi trường và các yếu tố di truyền. Yếu tố môi trường Ánh sáng vào ban đêm và ánh sáng nhân tạo Việc tiếp xúc với ánh sáng vào ban đêm và ánh sáng nhân tạo nhiều dẫn tới sự ức chế lượng melatonin lưu thông và thay đổi mức độ cortisol, estrogen và một số androgens khác. Sự điều hòa melatonin trong huyết tương là rất quan trọng đối với nhiều các quá trình sinh lý như thu gom các gốc tự do, điều hòa sự tiết các hormone và cân bằng năng lượng. Vì vậy, sự gián đoạn của nhịp điệu melatonin có liên quan đến một số bệnh, đặc biệt là ung thư. Một trong những điều kiện sống thường thấy liên quan đến hiện tượng này đó là làm việc theo ca Shift work. Những người làm việc vào ban đêm hay làm việc luân phiên theo ca chẳng hạn như công nhân, cảnh sát, cứu hỏa, và nhân viên y tế, phi công thường xuyên tiếp xúc với ánh sáng vào buổi tối làm gián đoạn nhịp sinh học và có thể gây hại cho sức khoẻ. Sóng điện từ có thể trực tiếp ảnh hưởng đến hoạt động điện của SCN. Một số nghiên cứu chứng minh ảnh hưởng của sóng điện từ từ nhiều nguồn, bao gồm đường dây cáp và điện thoại di động tác động đến hoạt động của điện não. Chế độ ăn uống Chế độ ăn có vai trò quan trọng vì nó có ảnh hưởng rất lớn đến quá trình chuyển hóa và ảnh hưởng lớn đến sự điều hòa đồng hồ sinh học trong cơ thể. Yếu tố di truyền Các yếu tố liên quan đến hormone melatonin Thụ thể Melatonin là một thành phần của họ gen G-protein coupled receptor, Các đột biến của gen mã hóa thụ thể melatonin có thể có khuynh hướng gây ra các hội chứng về chuyển hóa và ung thư. Ngoài ra, các đột biến trong các enzym tham gia vào quá trình tổng hợp melatonin dẫn đến sự ức chế mức melatonin lưu thông từ đó làm gián đoạn nhịp sinh học trong cơ thể. Các yếu tố gen đồng hồ sinh học Một trong các yếu tố quan trọng trong nhịp sinh học đó là các gen điều khiển quá trình này như đã nói ở trên. Các gen này liên quan đến nhiều quá trình quan trọng trong tế bào như điều hòa chu trình tế bào, sự tăng trưởng cũng như sửa chữa các sai hỏng DNA. Nhiều kết quả nghiên cứu còn cho thấy các gen như Per1, 2 hoạt động như các gen ức chế khối u. Chính vì vậy các gen này có vai trò hết sức quan trọng và sự biến đổi các gen này liên quan đến nhiều loại bệnh cả cả ung thư[4] 4. Sự gián đoạn nhịp sinh học và các loại bệnh Các hội chứng chuyển hoá và béo phì Sự trao đổi chất và chuyển hóa là chìa khóa của đời sống của bất kì sinh vật nào, quá trình này cần được tối ưu hóa một cách hiệu quả khi môi trường thay đổi liên tục giúp sinh vật tồn tại được. Sự gián đoạn sinh học do sự sai lệch giữa đồng hồ nội bộ và các tín hiệu bên ngoài hoặc mất kiểm soát do sự biến đổi của các gen đồng hồ liên quan đến việc gia tăng nguy cơ béo phì, tiểu đường và hội chứng chuyển hóa. Gần như tất cả các loại tế bào động vật có vú đều có chứa một đồng hồ phân tử theo chức năng, bao gồm mô gan, cơ, và mỡ. Gan là một trong những cơ quan chuyển hóa quan trọng nhất của cơ thể. Nhịp sinh học có một vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất của gan, vì glucose, axit mật, lipid và cholesterol đều phải điều chỉnh theo thời gian. Trong đó, sự cân bằng glucose và lipid là một trong những quy trình chuyển hóa quan trọng của cơ thể và liên quan đến nhiều bệnh thường gặp. Việc duy trì sự dung nạp glucose rất quan trọng đối với chức năng sinh lý của hầu hết các loại tế bào. Đặc biệt các tế bào não và hồng cầu gần như chỉ sử dụng glucose làm nhiên liệu. Glucagon và insulin, được tổng hợp và phóng thích từ các tế bào tụy α và β tụy nhằm điều hòa các quá trình chuyển hóa trong gan. Sự mất kiểm soát, đặc biệt là insulin, có thể dẫn đến đái tháo đường loại 2 và chứng kháng insulin. Bên cạnh đó, đồng hồ sinh học đóng một vai trò trong việc điều hòa lượng lipid trong huyết tương và mô, bao gồm triglycerides, cholesterol và các axit béo tự do. Triglycerides thu được từ bữa ăn, được vận chuyển đến gan, nơi chúng được sử dụng hay lưu trữ. Trong giai đoạn không ăn uống, mô mỡ được ly giải để tạo ra axit béo tự do, cũng được vận chuyển đến gan. Chế độ ăn có hàm lượng chất béo có thể góp phần dẫn đến sự gián đoạn đồng hồ sinh học và các gen điều khiển nó, từ đó gây ra nhiều vấn đề sức khỏe. Các tín hiệu kích thích ăn là những yếu tố quan trọng trong sự cân bằng năng lượng, nhịp sinh học và hành vi ăn uống. Leptin là một hormone tuần hoàn chủ yếu được tiết ra bởi các mô mỡ màu trắng, nó thể hiện rõ nhịp sinh học, và được gọi là “hormone gây no”. Leptin ảnh hưởng đến hoạt động sinh lý bằng cách điều chỉnh cảm giác đói và sử dụng năng lượng trao đổi chất bằng cách gắn kết với thụ thể của nó trong ARC ở vùng dưới đồi, trong gan và các cơ quan khác. Nhiều nghiên cứu cho thấy sự gia tăng lượng leptin tuần hoàn liên quan chặt chẽ đến bệnh béo phì.[6, 7] Các bệnh tim mạch Điều hòa hệ thống tim mạch một cách tuần hoàn đã được biết đến từ những năm 1960. Các gen điều hòa nhịp sinh học được biểu hiện một cách nhịp nhàng ở mô tim theo sự thay đổi của thời gian. Hoạt động của tim và huyết áp cũng được tìm hiểu là có sự điều hòa của đồng hồ sinh học trong cơ thể. Nhiều biểu hiện lâm sàng của bệnh tim mạch cho thấy hệ thống tim mạch bị ảnh hưởng bởi các nhịp sinh học. Các nghiên cứu cho thấy sự gián đoạn nhịp sinh học là một trong những nguyên nhân gây ra các bệnh như nhồi máu cơ tim, thiếu máu cơ tim, đột quỵ, và thời điểm hay xảy ra các bệnh này là vào những giờ đầu tiên trong ngày hơn là các thời gian khác.[4] UNG THƯ Như đã nói, các gen điều hòa nhịp sinh học còn tham gia vào điều khiển các quá trình quan trọng khác trong tế bào như đáp ứng với các sai hỏng DNA, điều hòa chu trình tế bào. Và ngày càng có nhiều chứng cứ khoa học cho thấy sự gián đoạn của nhịp sinh học do mất điều hòa các gen đồng hồ sinh học liên quan đến các dạng ung thư khác nhau ở người. Sự gián đoạn của nhịp sinh học làm tăng tiến trình phát triển, di căn của khối u, và việc phục hồi nhịp sinh học có khả năng cải thiện việc tiên lượng ung thư. Sau đây là một số kết quả nghiên cứu cho thấy sự liên quan giữa các gen điều hòa nhịp sinh học và ung thư ở người Per1/2 được xem như các gen ức chế khối u, việc giảm biểu hiện của gen Per1 và Per2 được ghi nhận ở một số khối u vú. Sự methyl hóa gắn nhóm methyl vào vùng promoter vùng khởi đầu sự phiên mã của DNA thành RNA của gen Per1 và Cry1 có thể dẫn đến sự sống sót của các tế bào ung thư vú thông qua việc không hoạt động biểu hiện những gen này và làm gián đoạn nhịp sinh học của tế bào. Sự giảm biểu hiện gen Per2 làm tăng protein β-catenin và cyclin D, dẫn đến sự gia tăng tế bào ung thư ruột già và sự hình thành polyp đường ruột và đại tràng.[5, 8] Sự bất hoạt gen Bmal1 thông qua sự methyl hóa quá mức vùng promoter, phá vỡ đồng hồ sinh học của tế bào, dẫn đến mất nhịp sinh học của các gen mục tiêu như c -mic, catalase và p300, góp phần vào sự phát triển ung thư máu ác tính, ung thư bạch huyết không Hodgkin và bệnh bạch cầu lympho cấp tính. Sự giảm biểu hiện các gen Per1,2, 3, CRY1-2, CK1e và TIM được tìm thấy ở những bệnh nhân bị bệnh bạch cầu tủy mãn tính.[5] Sự rối loạn của các gen điều hòa nhịp sinh học là một trong những cơ chế cơ bản thúc đẩy quá trình u trung biểu mô Mesothelioma. Sự biểu hiện của các gen tiền ung thư proto-oncogene c-myc cũng tuân theo nhịp sinh học, tương tự với gen Per1 trong dòng tế bào thần kinh neuroblastoma. Tỷ lệ biểu hiện của Per1 và Per2 ở tế bào u thần kinh đệm glioma thấp hơn nhiều so với các tế bào không ác tính. Các nghiên cứu khác còn cho thấy Per1 và Per2 có liên quan đến việc ngăn chặn sự gia tăng các tế bào ung thư tuyến tụy.[5] Sự gián đoạn nhịp sinh học làm tăng sinh ung thư gan, ung thư phổi do rối loạn sự biểu hiện các gen như Per2, Bmal1 và có thể tham gia vào quá trình khởi phát, di căn khối u.[5, 9] Sự giảm biểu hiện của các gen Cry1 và Bmal1 có liên quan đến ung thư biểu mô buồng trứng. Sự phá vỡ đồng hồ sinh học, do methyl hóa promoter ở gen Per1, Per2 hoặc Cry1 có liên quan đến sự phát triển ung thư nội mạc tử cung.[5] Sự tăng biểu hiện của protein TIM được ghi nhận thấy ở nhiều bệnh nhân ung thư trực tràng.[5] Ung thư tuyến tiền liệt là loại ung thư phổ biến ở nam, sự gián đoạn nhịp sinh học có thể là một yếu tố nguy cơ mới trong việc tạo khối u tuyến tiền liệt bên cạnh một số yếu tố nguy cơ khác của loại ung thư này là tuổi già, tiền sử gia đình và chủng tộc.[5] Nhiều nghiên cứu cũng cho thấy việc giảm melatonin vào ban đêm do tiếp xúc với ánh sáng có liên quan đến một số loại ung thư như ung thư vú, ung thư dạ dày và cả ung thư tuyến tiền liệt. [4, 5] TỔNG KẾT Các gen nhịp sinh học có chức năng điều chỉnh sự biểu hiện của các gen khác theo nhịp tuần hoàn, và dẫn đến dao động hàng ngày của các protein. Do đó,phá vỡ sự nhịp nhàng này sẽ ảnh hưởng tới biểu hiện các gen, protein, dẫn đến mất kiểm soát tế bào và hâụ quả là các loại bệnh nguy hiểm như tiểu đường, tim mạch, béo phì và đặc biệt là có thể gây ung thư. Bên cạnh đó, nhiều nghiên cứu cho thấy hiệu quả sử dụng nhiều loại thuốc, các liệu pháp điều trị bệnh có liên hệ mật thiết đến nhịp sinh học của cơ thể. Cuộc sống hiện đại đối mặt vơí nhiều nguy cơ làm gián đoạn nhịp điệu sinh học như tiếp xúc ánh sáng vào ban đêm, ảnh hưởng của sóng điện từ, và một số các biến đổi bên trong như các biến đổi di truyền, ngoại di truyền của các gen điều hòa đồng hồ sinh học. Chính vì vậy để tự bảo vệ cơ thể bạn một cách khỏe mạnh, mỗi người nên giữ một lối sống lành mạnh và có giờ giấc. Chịu trách nhiệm nội dung ThS Trịnh Vạn Ngữ Cố vấn khoa học – Hồng Vũ, Viện nghiên cứu City of Hope, California, Hoa Kỳ – Ngọc Hoàn, Đại học Ajou, Hàn Quốc. Tài liệu tham khảoTài liệu tham khảo Prize, N. The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2017. 2017; Available from Cassone, et al., Melatonin, the pineal gland, and circadian rhythms. J Biol Rhythms, 1993. 8 Suppl p. S73-81. Jung, et al., Acute Effects of Bright Light Exposure on Cortisol Levels. Journal of biological rhythms, 2010. 253 p. 208-216. Busselberg, D., Disruption of circadian rhythm increases the risk of cancer, metabolic syndrome and cardiovascular disease. Journal of Local and Global Health Science, 2013. Savvidis, C. and M. Koutsilieris, Circadian Rhythm Disruption in Cancer Biology. Molecular Medicine, 2012. 181 p. 1249-1260. Ferrell, and Chiang, Circadian rhythms in liver metabolism and disease. Acta Pharmaceutica Sinica. B, 2015. 52 p. 113-122. Tahara, Y. and S. Shibata, Circadian rhythms of liver physiology and disease experimental and clinical evidence. Nat Rev Gastroenterol Hepatol, 2016. 134 p. 217-226. Blakeman, V., et al., Circadian clocks and breast cancer. Breast Cancer Research BCR, 2016. 181 p. 89. Papagiannakopoulos, T., et al., Circadian Rhythm Disruption Promotes Lung Tumorigenesis. Cell Metab, 2016. 242 p. 324-31. Tác giả và chuyên giaChịu trách nhiệm nội dungTS. Trịnh Vạn NgữViện Khoa học Y sinh SoonChunHyang, ĐH SoonChunHyang, Hàn Quốc Góp ý nội dungTS. Nguyễn Ngọc HoànGóp ý nội dungTS. Nguyễn Hồng VũViện Nghiên cứu City of Hope, California, Hoa Kỳ Thi vào lớp 10 là một trong những dấu mốc rất quan trọng Bên cạnh đó, có những điều học sinh cần nhớ kỹ trước khi vào phòng thi lớp 10 để tránh những sự cố không đáng xảy ra vào ngày quan trọng. Không nên ăn quá no trước khi đi thi Ăn uống là một vấn đề rất quan trọng. Để có sức làm bài, thí sinh cần ăn sáng đầy đủ, tránh để cơ thể mệt mõi, thiếu dưỡng chất. Tuy nhiên, các em lưu ý không nên ăn quá no, vì cơ thể sẽ mất rất nhiều năng lượng để tiêu hóa nên có thể làm giảm khả năng tập trung. Các bạn học sinh chỉ nên ăn vừa phải, thi xong có thể ăn tiếp. Bên cạnh đó tránh ăn những món dễ gây đầy bụng, đề phòng gặp phải sự cố đau bụng trong phòng thi. Mang theo đồng hồ xem giờ và tuyệt đối không mang điện thoại vào phòng thi Khi đi thi, học sinh nên mang theo đồng hồ để có thể canh giờ chính xác, từ đó phân bổ thời gian làm bài hợp lý. Quan trọng nhất, thí sinh nhớ tuyệt đối không mang điện thoại vào phòng thi, kể cả đã tắt nguồn cũng tuyệt đối không được phép. Thực tế, nhiều em không chủ đích mang điện thoại vào phòng thi nhưng vì quên nên không nộp lại trước giờ thi. Vì vậy để an toàn nhất, các em có thể đưa điện thoại cho bố mẹ giữ hộ và lấy lại sau khi đã ra khỏi phòng thi. Nếu quên giấy tờ, báo ngay cho giám thị Khi đi thi các em nên mang đầy đủ các giấy tờ như phiếu dự thi, thẻ học sinh hoặc chứng minh nhân dân. Trong trường hợp đến trường mới phát hiện ra quên giấy tờ, các em phải bình tĩnh báo ngay với giám thị. Hội đồng thi sẽ thực hiện các thủ tục để các em được vào phòng thi thay vì quay về nhà. Không nên ôn quá sức vào đêm trước ngày thi Nhiều em vào đêm trước ngày thi cố gắng ôn thật nhiều với suy nghĩ nhồi thêm được đến đâu, hay đến đó. Có em học đến tận 2, 3h sáng dẫn đến việc ngày hôm sau không thể dậy được sớm và đi thi muộn. Thực tế đã có rất nhiều trường hợp như này đã xảy ra. Vậy nên lời khuyên là học sinh không nên ôn quá sức vào đêm trước ngày thi mà nên đi ngủ sớm để sáng hôm sau dậy với tinh thần thoải mái nhất. Những vật dụng được mang vào phòng thi Do tâm lý lo lắng nên các em sẽ mang rất nhiều đồ vào phòng thi nhưng phải lưu ý các em chỉ được mang một số đồ dùng như Bút viết, bút chì, compa, tẩy, thước kẻ, thước tính, máy tính bỏ túi không có chức năng soạn thảo văn bản và không có thẻ nhớ, nước uống. Ngoài ra, nếu mang đồ dùng khác không thuộc những đồ dùng kể trên, tùy theo mức độ sẽ bị phạt, thậm chí có thể đình chỉ thi nếu xác định được trong đó có tài liệu. Các em cần kiểm tra kỹ trước khi phát đề để có một kì thi tuyển sinh vào 10 thuận lợi. Chỉ được viết một loại mực trong toàn bài thi Nhiều bạn suy nghĩ đây là một kì thi quan trọng nên cố gắng trình bày đẹp và dễ hiểu nhất bằng cách sử dụng các loại bút mực khác màu để làm rõ những điểm quan trọng. Tuy nhiên, theo quy định của Sở giáo dục và Đào tạo, các bạn thí sinh chỉ được sử dụng duy nhất một màu mực trong toàn bộ bài làm của mình không được sử dụng mực đỏ. Riêng đối với môn toán ở phần hình học, thí sinh có thể sử dụng bút chì để vẽ hình, ngoài ra không được sử dụng ở bất cứ vị trí nào khác. Cơ thể chúng ta có “đồng hồ sinh học” tự nhiên quy định thói quen sinh hoạt như lúc nào ăn, lúc nào đi ngủ, thức dậy mấy giờ. Đồng hồ sinh học của mỗi người đều khác nhau, có người làm việc hiệu quả hơn vào buổi sáng, trong khi những người khác cảm thấy đầu óc tỉnh táo hơn vào ban đêm. Vậy bạn thuộc kiểu nào?Nội dung chínhĐồng hồ sinh học là gì?Các kiểu đồng hồ sinh học gấu, sư tử, sói, cá heoGấuSư tửSóiCá heoLàm sao để biết mình thuộc nhóm nào?Cách sắp xếp thời gian theo nhịp sinh học để ngủ ngon và làm việc tối ưuBạn cảm thấy cơ thể và trí óc của mình hoạt động tốt nhất vào thời gian nào trong ngày? Mỗi người có một khung giờ “cao điểm” khác nhau và hầu như không thể thay đổi được. Nhịp sinh học của mỗi người quy định thời điểm nào cơ thể làm việc hiệu quả nhất, lúc nào dễ đi vào giấc ngủ và lúc nào dễ thức dậy. Đồng hồ bên trong bạn như thế nào? Ảnh Internet.Có thể chia đồng hồ sinh học của mọi người thành 4 nhóm chính gấu, cá heo, sư tử và sói – dựa theo đặc điểm tương đồng với các loài động vật này trong tự nhiên. Nghiên cứu cho thấy rằng nhịp sinh học ảnh hưởng đến kết quả làm việc tối ưu cả về thể chất lẫn tinh thần của cơ thể, do đó nếu hiểu rõ mình thuộc kiểu người nào, bạn có thể sắp xếp hoạt động hàng ngày của mình để đạt hiệu quả cao hơn với cùng một khoảng thời gian mỗi kiểu đồng hồ sinh học gấu, sư tử, sói, cá heoCó thể bạn đã nghe về “chim sớm” và “cú đêm”, đó là 2 kiểu người trái ngược nhau về thời gian hoạt động trong ngày. Trong cuốn sách The Power of When, tiến sĩ Michael Breus chuyên nghiên cứu về giấc ngủ cho rằng có thể chia ra 4 loại nhịp sinh học khác nhau gấu, cá heo, sư tử và sói. Các loài động vật tượng trưng cho các kiểu người khác nhau Ảnh Internet.Mỗi loài động vật này có chu kỳ ngủ-thức khác nhau, từ đó tác giả liên hệ với hành vi của con người và đưa ra gợi ý để mỗi kiểu người có thể sắp xếp thời gian phù hợp với bản thân nhằm phát huy được tối đa khả năng của người thuộc loại này thường hoạt động theo thời gian của mặt trời. Trong tự nhiên, loài gấu hoạt động nhiều vào ban ngày và đạt năng suất cao nhất vào lúc sáng muộn và đầu giờ chiều. Gấu hoạt động tốt nhất vào khoảng 10 giờ sáng đến 2 giờ chiều Ảnh Internet.Nhịp sinh học kiểu gấu chiếm đa số so với các kiểu khác. Theo tiến sĩ Breus, khoảng 50% người trưởng thành thuộc loại này, có thể đó chính là lý do khiến xã hội của chúng ta được quy định giờ làm việc chủ yếu vào ban tửKiểu này gần giống với “chim sớm”. Những người thuộc loại sư tử thường cảm thấy tràn trề năng lượng nhất khi thức dậy lúc sáng sớm và hoàn thành những việc cần làm trước buổi trưa. Khoảng 15-20% mọi người thuộc nhóm này. Sư tử thích hợp với buổi sáng sớm Ảnh Internet.Nếu bạn cảm thấy vui vẻ sảng khoái khi thức dậy lúc 6 giờ sáng thì có lẽ bạn là sư tử, khi đó nên sắp xếp thời gian để làm những việc quan trọng trước buổi trưa. Sư tử khởi đầu ngày mới với tinh thần khí thế, nhưng thường cảm thấy mệt mỏi và khó tập trung vào buổi bạn tự cảm thấy mình là một “cú đêm” và cơ thể khỏe khoắn nhất vào lúc những người khác đang nghỉ ngơi vào buổi tối thì có lẽ nhịp sinh học của bạn giống với loài sói. Nhóm này cũng chiếm khoảng 15-20% dân số. Bạn có phải là sói – thích làm việc ban đêm? Ảnh Internet.Trong tự nhiên, loài sói hoạt động chủ yếu vào thời gian muộn trong ngày. Những người thuộc nhóm này hay thức khuya và rất khó dậy sớm, vì vậy thường khó thích nghi với khung thời gian của tập thể. Năng suất của sói đạt đỉnh cao nhất trong khoảng 12 giờ trưa tới 4 giờ chiều, sau đó tăng cao lần nữa vào khoảng 6 giờ heoNếu bạn thấy khó chìm vào giấc ngủ và khó duy trì thời gian đi ngủ cố định thì có lẽ bạn thuộc nhóm cá heo. Trong số tất cả các kiểu nhịp sinh học thì đây là kiểu hiếm nhất – chỉ chiếm khoảng 10% dân số. Cá heo ít ngủ và ngủ không sâu Ảnh Internet.Những người này thường ngủ ít và không sâu vì họ rất nhạy cảm với các yếu tố bên ngoài như tiếng ồn và ánh sáng, thậm chí nhiều người có thể được chẩn đoán mắc chứng mất ngủ. Nhưng bù lại, “cá heo” có khả năng duy trì mức năng lượng cao trong khoảng thời gian dài, khoảng từ 3 giờ chiều đến 9 giờ sao để biết mình thuộc nhóm nào?Nghiên cứu cho thấy nhịp sinh học của mỗi người bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như tuổi tác, giới tính, môi trường và thậm chí cả di truyền. Trước tuổi 40, phụ nữ thường có nhịp sinh học trung bình sớm hơn nam giới, nhưng sau độ tuổi đó thì ngược lại. Thanh thiếu niên thường có nhịp sinh học muộn hơn, còn người lớn có thể thay đổi sang khung giờ sớm hơn khi đã có để tìm ra nhịp sinh học bản thân mình là thực hiện các bài testMEQ Morningness-Eveningness Questionnaire Đây là bảng gồm 19 câu hỏi về các hoạt động của bạn trong ngày. Mỗi phương án trả lời được cho điểm, cuối cùng tính tổng điểm để phân loại bạn thuộc nhóm buổi sáng, buổi tối hoặc trung test The Power of When Bài test này được thiết kế bởi chính tiến sĩ Breus nhằm xác định kiểu đồng hồ sinh học của mỗi người để sắp xếp khung giờ trong ngày phù hợp với chu kỳ tự nhiên của cơ sắp xếp thời gian theo nhịp sinh học để ngủ ngon và làm việc tối ưuKhông phải tất cả mọi người đều có nhịp sinh học như nhau, do đó lịch học trên trường hoặc giờ làm việc ở cơ quan có thể không phù hợp với bản thân bạn. Biết được khung thời gian tối ưu của mình sẽ giúp mỗi người sắp xếp các hoạt động trong ngày để làm việc hiệu quả hơn và ngủ ngon đây là thời gian biểu hàng ngày lý tưởng cho từng loại nhịp sinh học nêu dậyĂn sángTập trung làm việcĂn trưaTập thể dụcĂn tốiĐi ngủGấu7 giờ sáng7h30 sáng10 giờ sáng đến 2 giờ chiều12 giờ6 giờ chiều7h30 tối11 giờ tốiSư tử5h30 sáng6 giờ sáng7 giờ sáng đến 12 giờ trưa12 giờ5 giờ chiều6 giờ chiều9h30 tốiSói7h30 sáng8 giờ sáng1 giờ chiều4 giờ chiều đến 6 giờ chiều7 giờ tối8 giờ tối12 giờ đêmCá heo6h30 sáng7h30 sáng12 giờ trưa3 giờ chiều đến 9 giờ tối6 giờ chiều7h30 tối11h30 tốiBạn tự thấy mình là kiểu người nào gấu, sư tử, sói hay cá heo? Hãy để lại ý kiến dưới phần bình luận nhé!Mời bạn xem thêm các bài viết liên quan“Chim sớm” và “cú đêm” Cơ thể bạn thuộc kiểu nào và điểm khác nhau là gì?Ngủ bù có tốt không? Có thực sự “bù” lại được nhiều đêm thiếu ngủ?Hãy theo dõi BlogAnChoi để cập nhật nhiều thông tin bổ ích nhé!

đồng hồ sinh học trong ngày